1903 - 1911 : Μαθητεία της αγιογραφικής τέχνης στο Άγιον Όρος.

Απομαγνητοφωνημένη διήγηση του Παντελή Γκίνη  :

   "Το 1903 με πήρε ο πατέρας μου 12,13,14 ετών, έβλεπε τους ζωγράφους εκεί στο Άγιο Όρος ήταν οι καλύτεροι επαγγελματίες και με πήρε μικρόν δεν είχα κλείσει ούτε τα 13 χρόνια. Με πήρε και με έβαλε εκεί στο εργαστήριο να μάθω τέχνη.

    ......... Στο χωριό με τον πατέρα μου μαζί φύγαμε τότε. Πήγαμε στο Άγιο Όρος μ' έβαλε στο εργαστήριο εκεί πέρα που ήταν ένας από την Δάρδα και έδωσε να δουλέψω 5 χρόνια εκεί να μάθω, έδωσε 30 λίρες χρυσές. Εκεί αγιογράφοι ήταν, της κακομοίρας, ήταν κλειστοί άνθρωποι εκεί πέρα. Εκεί έμαθα τα στοιχειώδη. Όταν ήρθα εδώ (Λάρισα) το '11 την τελειοποίησα δουλεύοντας. Έκανα ασυγκρίτως καλύτερη δουλειά.

       Στις Καρυές ήμουν εκεί 5 χρόνια, από το 1907 ως το 1911, δεν ήταν μοναστήρι. Δάσκαλός μου ήταν ένας Παπαποστόλου και ένας Βαγγέλης Ζέγκος από την Δάρδα από έναν παπα Γιάννη γιος (Την πληροφορία του Παντελή Γκίνη επιβεβαιώνει το βιβλίο του παπα Σπύρου Ζέγκου που αναφέρει ότι : “Από το 1880-85 εχρημάτισε βοηθός διδάσκαλος και ο Ιωάννης Ζέγκου, ο κατόπιν ιερεύς, σελ111).

        Τα δάση εκεί τα εκμεταλλεύονταν οι Βορειοηπειρώτες. Από την Δάρδα ήταν πολλοί και ο πατέρας μου εκεί, άλλοι τεχνίτες. Όλη την κίνηση εκεί την είχαν Ρώσοι, έπεφτε πολύ χρήμα εκεί και ήταν πολλοί δικοί μας εκεί. Η μονή του Αγίου Παντελεήμονα είχε τότε 1000 καλογέρους, είχε και βαποράκι και πήγαινε εφόδια στους ασκητάδες για να μην πεθάνουν από την πείνα. Ήταν προ του '17 αυτή η δουλειά". 

            Ο παππούς μας ανέφερε ότι στο Άγιον Όρος διδάχτηκε και τη βυζαντινή τεχνοτροπία αγιογράφισης. Όμως η επικρατούσαν άποψη εκείνης της εποχής ήταν ότι οι δυτικότροπες αγιογραφίες ήταν ποιοτικά ανώτερες από τις αντίστοιχες βυζαντινές.

         Στην απομαγνητοφωνημένη διήγηση υπάρχει μια αναντιστοιχία χρονολογιών. Πράγματι έμεινε 5 χρόνια ως μαθητευόμενος αγιογράφος περίπου τα έτη 1903-1908 και παρέμεινε άλλα 2 ή 3 χρόνια ως βοηθός των δασκάλων του.



Αναφορές του παππού,  από τις προσωπικές μου σημειώσεις, για τη ζωή στο Όρος την περίοδο της μαθητείας του :
  

    “ Το Άγιο Όρος εκείνη την εποχή έσφυζε από ζωή και δραστηριότητα. Οι σχέσεις με την Ορθόδοξη τότε Τσαρική Ρωσία ήταν πάρα πολύ καλές. Ρώσοι τουρίστες και προσκυνητές έρχονταν και επισκέπτονταν, οι πιο πολλοί το καλοκαίρι, αφήνοντας χρήματα στις μονές. Εκεί δούλευαν πολλοί Έλληνες και Ρώσοι αγιογράφοι. Η ίδια η Ρωσία προτιμούσε να παραγγέλει αγιογραφίες από το Άγιο Όρος παρ' ότι εκεί υπήρχαν χιλιάδες αγιογράφοι. Υπήρχαν περίπου 300 αγιογραφικά εργαστήρια που άκμαζαν όλα. Τα περισσότερα δούλευαν για λογαριασμό της Ρωσίας και στα μοναστήρια του Άθωνα υπήρχαν πάνω από 3000 Ρώσοι μοναχοί.

      Το φαγητό ήταν λιτό και κάθε μέρα το ίδιο, όλο σούπες και ψάρια. Υπήρχε μόνο ένα κρεοπωλείο σ' όλο το Άγιο Όρος και αυτό για να εξυπηρετεί τους ξένους. Έπρεπε καθένας να φροντίζει τον εαυτό του, να πλένει τα ρούχα του, να σιγυρίζει το κρεβάτι του να σκουπίζει και να ασχολείται με τα κοινά για αγγαρείες.

       Ξυπνούσαμε το πρωί χαράματα πριν βγει ο ήλιος. Πηγαίναμε ψέλναμε τον όρθρο, ετοιμάζαμε το φαγητό, σκουπίζαμε τα κελιά μας και τα κελιά των μοναχών και κάναμε οτιδήποτε μικροδουλειές μας ζητούσαν. Μετά πηγαίναμε σ' ένα κελί του δασκάλου μας κα μας έδειχνε τα μυστικά της αγιογραφίας. Όμως διαβάζαμε πολύ βίους αγίων έτσι ώστε να μπορούμε με τη φαντασία μας να πιάνουμε τα χαρακτηριστικά του κάθε αγίου και να τα αποδίδουμε στο χαρτί. Είχαμε πολλούς ντόπιους και Ρώσους δασκάλους. Όλοι βοηθούσαν τους μαθητές να μάθουν όσο γίνεται καλύτερα την αγιογραφία.

       Ξεκινούσαμε από το μηδέν. Διάφοροι έμποροι έφερναν χρώματα από τη Σμύρνη , την Κωνσταντινούπολη. Όμως δεν ήταν σαν τα σημερινά. Ήταν σαν πέτρες. Ήμασταν αναγκασμένοι να τα τρίβουμε για να γίνουν σκόνη. Μετά δίναμε τη σκόνη σε κάποιον όπου πρόσθετε λινέλαιο και γίνονταν λαδομπογιά. Αν και η εργασία αυτή ήταν δύσκολη και χρονοβόρα, όμως μας τα πρόσφερε η φύση. Όμως αγοράζαμε και έτοιμα από τη Γαλλία, την Ολλανδία. Πινέλα φέρναμε απ' έξω, όμως έφτιαχναν πινέλα και οι καλογέροι. Έτσι και εγώ στην αρχή έτριβα την πέτρα να γίνει σκόνη, σιγύριζα, μαγείρευα ... αργότερα έμαθα να ζωγραφίζω, έγινα και αναγνώστης στο αναλόγιο. Έμεινα στο Άγιο Όρος σαν μαθητευόμενος πέντε χρόνια. Μετά παρέμεινα και αγιογραφούσα για λογαριασμό του οίκου και με πλήρωναν δυο λίρες το μήνα για κάθε έργο".